جانشيني پيامبر (ص)، انتقال كاريزما

مشخصات كتاب

سرشناسه : فرهمند پور، فهيمه

عنوان و نام پديدآور : جانشيني پيامبر (ص)، انتقال كاريزما/فهيمه فرهمند پور

منشا مقاله : تاريخ اسلام ،ش 28 ، 1385 : ص 227 - 258

توصيفگر : وبر، ماكس

توصيفگر : محمد (ص)، پيامبر اسلام

توصيفگر : علي بن ابيطالب (ع)، امام اول

توصيفگر : خلافت توصيفگر : كاريزما

توصيفگر : اهل بيت

توصيفگر : سقيفه نبي ساعده

مقدمه

پس از وفات پيامبر صلي الله عليه و آله، جانشيني ايشان مهم ترين مسأله ي مطرح در جامعه ي اسلامي بود. علاوه بر امام علي عليه السلام _ به عنوان چهره ي شاخص اهل بيت عليهم السلام _ گروه ها و جريانات فكري ديگري مدعي دستيابي به خلافت بودند. آنان به منظور تحت الشعاع قرار دادن علي عليه السلام در افكار عمومي، و شكستن انحصار جاذبه ي كاريزمايي او، به معرفي و تقويت نهاد كاريزمايي صحابه براي رقابت با اهل بيت عليهم السلام، در مرجعيت فكري جامعه پرداختند. در بُعد فرهنگي از ابزارهايي چون سياست منع حديث، طرح عدالت و صحت اجتهاد صحابه، جعل حديث و... بهره گرفتند؛ اين جريان طي قرن هاي بعدي استمرار يافته، سازماندهي و تقويت شد.در اين مقاله اين تلاش ها در قالب نظريه ي روزمرگي كاريزماي ماكس وبر، مورد بررسي قرار مي گيرد.واژه هاي كليدي: خلافت، جانشيني پيامبر صلي الله عليه و آله، كاريزما، اهل بيت عليهم السلام، صحابه.در مدينه، سال 11 قمري، جامعه _ پس از قريب 10 سال كه از شكل گيري نخستين نمونه ي حكومت اسلامي مي گذشت _ رويكردي جديد به مسأله ي رهبري در رأس ساختار حكومت را تجربه كرد. پس از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله جريانات فكريِ مختلفي وجود داشتند كه طبعا راه حل هاي مختلفي، براي پر كردن خلأ شخصيت كاريزماتيك پيامبر صلي الله عليه و آله پيشنهاد مي كردند. خط فكري اهل بيت عليهم السلام كه به لحاظ مديريتي، حول محور علي عليه السلام مي چرخيد، در عرصه ي تبليغ و تبيين آرمان هاي فكري،